Çekişmeli Boşanma Davası: Süreç, Şartlar ve Kritik Hukuki Sonuçlar
Evlilik birliğinin sona erdirilmesi kararı, eşlerin boşanma ve boşanmanın mali sonuçları (nafaka, tazminat, mal paylaşımı) konularında anlaşmalı boşanma yoluyla uzlaşamaması durumunda, kaçınılmaz olarak çekişmeli boşanma davası olarak Aile Mahkemelerinde görülür. Bu süreç, anlaşmalı boşanmaya göre çok daha uzun, karmaşık ve meşakkatlidir; zira mahkeme, uyuşmazlık konusu her bir noktayı (kusur, velayet, mali talepler) tek tek ispatlamak zorundadır. Çekişmeli Boşanma Davası
Çekişmeli Boşanma Sebepleri ve Evlilik Birliğinin Sarsılması
Türk Medeni Kanunu (TMK), çekişmeli boşanma davası açılmasına imkan veren özel ve genel sebepleri düzenlemiştir. Özel boşanma sebepleri arasında Zina boşanma sebebi (aldatma), hayata kast, kötü muamele, terk ve akıl hastalığı gibi durumlar yer alır. Bu sebeplerin ispatı halinde hâkim, evlilik birliğini temelden sarsılıp sarsılmadığına bakmaksızın boşanmaya karar verir. Çekişmeli Boşanma Davası
Ancak uygulamada en sık rastlanan ve en kritik olan sebep, TMK Madde 166’da düzenlenen Evlilik birliğinin temelinden sarsılması (şiddetli geçimsizlik) halidir. Bu sebep, evlilik birliğini sürdürmenin taraflardan beklenemeyecek derecede temelden sarsıldığının ispatlanmasını gerektirir. Burada en önemli nokta, boşanma talebinde bulunan eşin, sarsılmada diğer eşten daha ağır kusurlu olmamasıdır. Boşanmada kusur tespiti, davanın sonucunu, özellikle de mali sonuçları (tazminat ve nafaka) doğrudan etkilediği için hayati önem taşır.
Çekişmeli Boşanma Davası Aşamaları ve Süresi
Mükelleflerin ve kamuoyunun en çok merak ettiği soru şüphesiz: Çekişmeli boşanma ne kadar sürer? Bu davalar, dilekçelerin tebliğ süreçleri, delil toplama aşaması, tanıkların dinlenmesi ve mahkemelerin iş yoğunluğuna bağlı olarak kesin bir süreye sahip değildir. Ancak genel bir çerçevede:
- Dilekçeler Aşaması: Dava dilekçesi, cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçelerinin sunulmasıyla başlar. Bu Dilekçeler aşaması tebligat süreleri dahil ortalama 2 ila 4 ay sürebilir.
- Ön İnceleme ve Tahkikat Aşaması: Delillerin sunulduğu, tanıkların belirlendiği (tanık listesinin sunulması iki haftalık kesin süreye tabidir) ve tanık dinleme işlemlerinin yapıldığı en uzun aşamadır. Mahkeme, bu süreçte resmi kurumlardan bilgi (banka, SGK, tapu vb.) talep eder ve Sosyo-ekonomik durum araştırması için kolluk kuvvetlerine müzekkere yazar. Bu aşama, mahkemenin iş yüküne göre 6 ay ile 1,5 yıl arasında değişebilir.
- Karar ve Kesinleşme: Mahkemenin kararını vermesinden sonra, kararın İstinaf ve Temyiz süreçleri de hesaba katıldığında, bir çekişmeli boşanma davasının tamamen kesinleşmesi ortalama 1,5 yıldan 3 yıla kadar sürebilir.
Hukuki sürecin hatasız yönetimi ve Delillerin toplanmasındaki hız, bu süreyi kısaltmanın anahtarıdır. Bu nedenle, sürecin başından itibaren deneyimli bir Boşanma avukatı ile çalışmak büyük önem taşır.
Çekişmeli Boşanmada Kritik Mali Sonuçlar: Nafaka ve Tazminat
Çekişmeli boşanmada nafaka ve Maddi ve manevi tazminat şartları, davanın en çekişmeli konularıdır ve doğrudan Boşanmada kusur tespiti ile ilişkilidir.
Nafaka Türleri:
- Tedbir Nafakası: Dava açıldığı andan boşanma kararının kesinleşmesine kadar geçen süre boyunca, ayrı yaşayan ve ekonomik olarak zora düşen eş için hükmedilen nafakadır. Mahkeme bu nafakaya kendiliğinden karar verebilir.
- İştirak Nafakası: Ortak çocukların bakım, eğitim ve korunma giderlerine katkı amacıyla, Velayet davası sonucunda velayeti almayan eş aleyhine hükmedilir. Bu nafakada temel kıstas Çocuğun üstün yararıdır ve kusur aranmaz.
- Yoksulluk Nafakası: Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan, kusuru diğer eşten daha ağır olmayan tarafa, diğer eşin mali gücü oranında süresiz olarak ödenmesine karar verilen nafakadır.
Maddi ve Manevi Tazminat:
TMK Madde 174 uyarınca Maddi ve manevi tazminat şartlarının gerçekleşmesi için, talep eden eşin kusursuz veya daha az kusurlu olması, aleyhine tazminat istenen eşin ise kusurlu olması gerekir. Maddi tazminat, evlilik birliği süresince kaybedilen menfaatleri (örneğin kariyer fırsatlarını) telafi etmeyi hedeflerken; manevi tazminat, boşanmaya neden olan olaylar nedeniyle kişilik hakları zedelenen eşin uğradığı manevi zararı karşılamayı amaçlar. Tazminat miktarları belirlenirken tarafların sosyal ve ekonomik durumları dikkate alınır.
Sonuç olarak, çekişmeli boşanma davası, tarafların hem duygusal hem de mali açıdan geleceğini belirleyen kapsamlı bir hukuki mücadeledir. Sürecin her aşamasında hak kaybı yaşamamak ve adil bir sonuca ulaşmak için hukuki destek almak vazgeçilmezdir.
